Wał Kardana, znany również jako przegub Cardana, to element układu napędowego, który odpowiada za przeniesienie momentu obrotowego z silnika na koła. Jest on stosowany w pojazdach z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na tylną oś lub na wszystkie koła.
Budowa i działanie wału Kardana
Wał Kardana składa się z kilku elementów:
- Rury – jest to główny element konstrukcyjny wału, który przenosi moment obrotowy.
- Przegubów krzyżakowych – służą do połączenia rury wału z innymi elementami układu napędowego, np. ze skrzynią biegów lub mostem napędowym.
- Złączy kołnierzowych – służą do mocowania wału do innych elementów układu napędowego.
- Łożysk – zapewniają prawidłową pracę przegubów krzyżakowych.
Przeguby krzyżakowe to najważniejszy element wału Kardana. Umożliwiają one przenoszenie momentu obrotowego między wałami, które są ustawione pod kątem do siebie. Przeguby krzyżakowe składają się z czterech krzyżaków, które są umieszczone w łożyskach.
Wał Kardana obraca się wraz z silnikiem. Moment obrotowy jest przenoszony z silnika na wał Kardana za pomocą sprzęgła. Następnie wał Kardana przenosi moment obrotowy na przeguby krzyżakowe, które przekazują go dalej na most napędowy lub koła.
Zastosowanie wału Kardana
Wał Kardana jest stosowany w różnych typach pojazdów, m.in.:
- Samochodach osobowych – najczęściej w samochodach z napędem na tylną oś lub na wszystkie koła.
- Samochodach ciężarowych – w większości samochodów ciężarowych z napędem na tylną oś lub na wszystkie koła.
- Maszynach rolniczych – w wielu maszynach rolniczych, np. w ciągnikach i kombajnach.
- Motocyklach – w niektórych motocyklach z napędem na tylne koło.
Zalety i wady wału Kardana
Zalety:
- Prosta konstrukcja
- Niska cena
- Wysoka trwałość
- Możliwość przenoszenia dużego momentu obrotowego
Wady:
- Zwiększa masę pojazdu
- Może powodować drgania
- Wymaga regularnego smarowania
- Może ulec uszkodzeniu w wyniku uderzenia
Wał Kardana – czy warto go stosować?
Wał Kardana ma swoje zalety i wady. Z jednej strony jest prosty w konstrukcji, tani w produkcji i może przenosić duży moment obrotowy. Z drugiej strony może powodować drgania, wymaga regularnego smarowania i może ulec uszkodzeniu w wyniku uderzenia.
Czy warto więc stosować wał Kardana?
Odpowiedź na to pytanie zależy od kilku czynników, m.in.:
- Typu pojazdu – W przypadku samochodów osobowych wał Kardana jest coraz rzadziej stosowany. Wynika to z tego, że producenci coraz częściej stosują inne rozwiązania, np. napęd na przednią oś lub na wszystkie koła bez wału Kardana.
- Przeznaczenia pojazdu – Wał Kardana jest nadal popularny w samochodach ciężarowych, maszynach rolniczych i motocyklach. Wynika to z tego, że te pojazdy często mają napęd na tylną oś lub na wszystkie koła, a wał Kardana jest najlepszym sposobem na przeniesienie momentu obrotowego na koła.
- Budżetu – Wał Kardana jest stosunkowo tanim rozwiązaniem w porównaniu do innych systemów napędu.
Alternatywy dla wału Kardana
Istnieje kilka alternatyw dla wału Kardana, m.in.:
- Napęd na przednią oś – Napęd na przednią oś jest prostszy w konstrukcji i lżejszy niż napęd na tylną oś lub na wszystkie koła z wałem Kardana.
- Napęd na wszystkie koła bez wału Kardana – W tym systemie moment obrotowy jest przenoszony na wszystkie koła za pomocą innego rozwiązania, np. za pomocą przekładni hydrokinetycznej lub elektromagnetycznej.
Zobacz też: Pasek klinowy – niepozorna część o wielkim znaczeniu!
fot.: freepik.com
